کد مطلب:35470 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:24

گنجینه پرسمان » اعتقادات

برهان رحمت كه از جمله براهين اثبات معاد است چيست و آيات قرآن چگونه به آن اشاره دارد؟

رحمت، يعني برهاني كه حد وسط آن رحمت خداست عبارت است از رساندن هر صاحب استعدادي به كمال لايق خود، و رسيدن هر موجودي به هر آنچه آمادگي ذاتي آن را داشته باشد: «ربّنا وسعتَ كلّ شيءٍ رحمةً و علماً» غافر/7 [پروردگارا رحمت و دانش بي پايانت همه چيز را زير پوشش خود قرار داده است.] بنابراين، رحمت خداوند وصفي عاطفي و انفعالي نيست، بلكه اين صفت را بر خود لازم دانسته و تثبيت كرده است و از آن جا كه انسان استعداد زندگي سعادتمندانه و جاودانه دارد لازمة رحمت خداوند است كه آن را به انسان عطا فرمايد؛ زيرا خداوند از طرفي قادر و مالك مطلق است و اراده او در انجام اين رحمت خلل ناپذير است و چيزي مانع اصل اراده يا مانع نفوذ ارادة رحمت او نخواهد بود و از سوي ديگر براي انسان زندگي ابدي و هميشگي در پيش است كه در محدوده زندگي زودگذر و چهار چوب تنگ دنيا خلاصه نمي شود و خواهي نخواهي بايد به سراي ابد بشتابد. از اين رو مي فرمايد: «قُل لِمَن ما في السّموات والأرض قُل لِلّهِ كتب علي نَفْسِهِ الرَّحمة ليجمعنّكم إلي يوم القيمة لارَيب فيه الَّذِين خَسِروا أنفسهم فهم لا يؤمنون» انعام/12؛ [اي پيامبر بگو آنچه در آسمان‎ها و زمين است از آن كيست؟ بگو از آن خداوند و براي رسيدن به خداست. او رحمت را بر خود لازم شمرده و همه شما را در روز قيامت كه شكي در آن نيست البته جمع خواهد كرد، ولي كساني كه خود را با فريب دنيا به زيان افكنده ايمان نمي آورند.] البته از نظر قرآن ترديدي در قيامت نيست. شك و ترديد از ناحيه كساني است كه خود را بر اثر زرق و برق دنيا به ضرر افكندەاند. قرآن اشاره مي كند كه خدا بر آنچه در زمين و آسمان است مالكيت مطلق دارد و آنچه را ما به عنوان مِلك مي ناميم اعتباري بيش نيست و مالكيت‎هاي آدمي همه اعتباري و اشارت به آن است كه فريب اعتباريات را نخوريد. «بت پرستي مكن اين ملك خدايي دارد» .

آيات سورة «حمد» نيز ناظر به همين معناست: «الحمد لله رب العالمين الرّحمن الرّحيم مالك يوم الدّين» فاتحه/2ـ4. رحمت بي كران پروردگار موجب تحقق روز پاداش (معاد) خواهد بود كه تنها مالك آن روز، خداست. پس با دقت كافي در مي يابيم كه الوهيت خداوند مقتضي ضرورت معاد است؛ زيرا در روز قيامت زمين و آسمان در قبضة قدرت اوست: «و الأرض جميعاً قَبضتُه يَوم القِيمة والسّموات مَطويّات بِيَمينه سُبحانه و تعالي عَمّا يُشركون» زمر/67؛ [اوست كه در روز قيامت، زمين در قبضه قدرت او و آسمان‎ها پيچيده به دست سلطنت اوست. آن ذات پاك يكتا منزّه از شرك مشركان است.]

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن ج 4 (معاد در قرآن)